بیش‌فعالی حالتی از هیجان غیرطبیعی و نمایش فعالیت قابل توجه است. در حالی که برخی از کودکان ساعت‌ها رنگ‌آمیزی می‌کنند یا نیمی از روز را بی‌صدا با بلوک‌ها بازی می‌کنند، برخی دیگر حتی نمی‌توانند دو دقیقه هم آرام بنشینند. این کودکان ممکن است در بیشتر مواقع بی‌قراری کنند، بپرند، بالا و پایین بپرند یا به معنای واقعی کلمه از دیوارها بالا بروند.
بسیاری به سرعت می‌گویند که یک کودک پرانرژی و بیش‌فعال، اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی (ADHD) دارد - هرچه باشد، در نام آن کلمه «بیش‌فعالی» وجود دارد. اما ADHD تنها دلیل بیش‌فعالی یک کودک نیست. برای آشنایی با علل مختلف بیش‌فعالی در کودکان، ادامه مطلب را بخوانید.
ارتباط بین ADHD و بیش فعالی
طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، تقریباً ۱۱.۴ درصد از کودکان ۳ تا ۱۷ ساله در ایالات متحده مبتلا به اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی (ADHD) تشخیص داده شده‌اند.۱
ADHD یک بیماری نوروبیولوژیکی است که باعث علائمی مانند تکانشگری، اختلال در تمرکز و افزایش فعالیت می‌شود. علائم مرتبط با بیش‌فعالی ADHD که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات سلامت روان (DSM) شرح داده شده است عبارتند از:
- مشکل در نشستن؛ وول خوردن و حرکت دادن مداوم پاها و دست‌ها، یا بلند شدن و حرکت کردن وقتی دیگران نشسته اند
- دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها در زمان‌های نامناسب
- به ندرت در فعالیت‌های بازی آرام شرکت می‌کند
- صحبت کردن مداوم، که می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در مدرسه و محیط‌های اجتماعی شود
- مشکل در رعایت نوبت
- قطع کردن حرف دیگران
ADHD و بیش فعالی در پسران در مقابل دختران
بیش‌فعالی مرتبط با ADHD بیشتر در کودکانی که در بدو تولد پسر بوده‌اند مشاهده می‌شود، و این باعث می‌شود که این کودکان بیش از دو برابر بیشتر از همتایان دختر خود در معرض ابتلا به ADHD باشند.۲از سوی دیگر، کودکانی که در هنگام تولد دختر تشخیص داده می‌شوند و مبتلا به ADHD هستند، بیشتر احتمال دارد که بی‌توجهی را نسبت به بیش‌فعالی تجربه کنند، که می‌تواند باعث نادیده گرفته شدن و عدم تشخیص بیماری آنها شود .
اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است ADHD داشته باشد، با یک ارائه‌دهنده خدمات درمانی صحبت کنید. اگرچه هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند ADHD را به طور قطعی تشخیص دهد، ارائه‌دهندگان خدمات درمانی می‌توانند ارزیابی انجام دهند و در صورت لزوم فرزند شما را برای ارزیابی بیشتر ارجاع دهند.۳اگر ADHD تشخیص داده شود، درمان در دسترس است.
همچنین به والدین توصیه می‌شود که با معلم فرزندشان مشورت کنند تا ببینند آیا علائم بیش‌فعالی در کلاس درس نیز وجود دارد یا خیر. یکی از الزامات تشخیص ADHD این است که علائم باید در بیش از یک محیط - مثلاً در خانه و مدرسه - وجود داشته باشد. اگرچه مشورت با یک متخصص پزشکی برای توصیه‌های بیشتر (و در صورت لزوم ارجاع برای ارزیابی جامع) مفید است، والدین باید با معلمان فرزندشان نیز مشورت کنند تا تأیید کنند که آیا علائم بیش‌فعالی در کلاس درس نیز وجود دارد یا خیر.
علل غیر ADHD بیش فعالی در کودکان
هر کودک پرجنب‌وجوش و فعالی مبتلا به ADHD نیست. گاهی اوقات، علل دیگری زمینه‌ساز سطح بالای فعالیت کودک هستند.
استرس
چه هرج و مرج دائمی باشد و چه تغییر برنامه کوتاه مدت، کودکان اغلب وقتی یک رویداد استرس‌زای زندگی را تجربه می‌کنند، بیش فعال می‌شوند . حتی تغییرات مثبت، مانند خواهر یا برادر جدید یا نقل مکان به یک محله بهتر، می‌تواند استرس زیادی برای کودک ایجاد کند.۴
قبل از اینکه تصمیم بگیرید فرزندتان تحت تأثیر مشکلات مالی یا مسائل مربوط به روابط قرار نمی‌گیرد، به یاد داشته باشید که بچه‌ها استرس والدین خود را دریافت می‌کنند. اگر شما استرس دارید، احتمال زیادی وجود دارد که فرزندتان نیز استرس داشته باشد.
مطمئن شوید که فرزندتان یک برنامه‌ی منظم و قابل پیش‌بینی دارد. اگر در زندگی خود با رویدادهای استرس‌زا مواجه هستید، به فرزندتان اطمینان خاطر و حمایت بیشتری بدهید.
مشکلات سلامت عاطفی یا روانی
مشکلات عاطفی اغلب در کودکان شبیه اختلالات رفتاری به نظر می‌رسند. برای مثال، کودکی که اختلال اضطراب دارد ممکن است برای آرام نشستن مشکل داشته باشد، در حالی که کودکی که در اثر یک اتفاق ترسناک آسیب دیده است، ممکن است نتواند تمرکز کند .
اگر گمان می‌کنید که بیش‌فعالی فرزندتان ممکن است ناشی از یک مسئله عاطفی باشد، از یک متخصص کمک بگیرید. درمان می‌تواند طیف وسیعی از علائم، از جمله بیش‌فعالی را کاهش دهد.
شرایط پزشکی
برخی مشکلات سلامت جسمی وجود دارند که باعث بیش فعالی می‌شوند. برای مثال، پرکاری تیروئید می‌تواند طیف وسیعی از علائم از جمله اضطراب و بیش فعالی را ایجاد کند.۵همچنین مشکلات ژنتیکی دیگری نیز وجود دارد که ممکن است منجر به افزایش فعالیت در کودکان شود.
با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی در مورد علائم فرزندتان صحبت کنید. تهیه فهرستی دقیق از نگرانی‌های شما می‌تواند به پزشک کمک کند تا مشکلات بالقوه سلامتی را که ممکن است ریشه مشکل باشند، شناسایی کند.
کمبود ورزش
قرار است کودکان فعال و پرانرژی باشند. بدون ورزش کافی، آنها برای آرام نشستن مشکل خواهند داشت. متأسفانه، برخی از کودکان بیش فعال با از دست دادن امتیازات زنگ تفریح خود در مدرسه تنبیه می‌شوند.۶اما نداشتن فرصتی برای دویدن و بازی کردن، بیش‌فعالی را بدتر می‌کند.
فرزندتان را تشویق کنید که هر روز مرتباً ورزش کند. بازی در زمین بازی، دوچرخه‌سواری و دویدن به فرزندتان فرصتی می‌دهد تا انرژی خود را به فعالیت‌های سازنده هدایت کند.
کمبود خواب
در حالی که بزرگسالان وقتی خسته هستند، معمولاً تنبل می‌شوند، کودکان اغلب بیش‌فعال می‌شوند. چه به دلیل چرت زدن از دست رفته باشد و چه به دلیل دیر خوابیدن، یک کودک خواب‌آلود ممکن است سرزنده‌تر از همیشه به نظر برسد. وقتی کودکی به اندازه کافی استراحت نمی‌کند، بدنش با تولید کورتیزول و آدرنالین بیشتر واکنش نشان می‌دهد تا بتواند بیدار بماند.۷در نتیجه، انرژی بیشتری خواهند داشت.
مطمئن شوید که فرزندتان خواب کافی دارد.۸اگر در اطمینان از استراحت کافی فرزندتان مشکل دارید، با یک ارائه دهنده خدمات درمانی در مورد راهکارهایی که می‌تواند کمک کند صحبت کنید.
- ۰۴/۰۲/۲۴